Vuurwerk afsteken leidt tot extreme concentraties fijnstof

de Volkskrant, Sander Heijne, 9 januari 2013

amsterdam Het afsteken van vuurwerk tijdens oudejaarsnacht leidt tijdelijk tot extreme concentraties voor de mens schadelijke ultrafijnstof. In de binnenstad van Den Haag bevatte een kubieke centimeter lucht het eerste half uur van 2013 bijna 300 duizend ultrafijne deeltjes. Dit is zes keer zoveel als in sigarettenrook en zestig keer zoveel als in een gewone nacht.

Dit blijkt uit metingen die meetbureau Sensornet tijdens de nieuwjaarsdag deed op het dak van het eigen hoofdkantoor in de binnenstad van Den Haag. 'En dit is geen plek waar mensen vuurwerk staan af te steken', zegt Ron Maas van Sensornet. 'Ik vermoed dat wanneer we waren gaan meten op het pleintje waar ik met mijn buurtgenoten vuurwerk stond af te steken, we nog veel hogere concentraties zouden vinden.'

De metingen van Sensornet zijn opmerkelijk. Het RIVM meldde vorige week nog dat het relatief meeviel met de hoogte van de fijnstofconcentraties tijdens oudejaarsnacht. Door regen en wind verwaaiden de concentraties dit jaar relatief snel. Uit metingen van het rijksinstituut bleek dat de concentraties fijnstof nergens hoger opliepen dan 89 microgram per kubieke meter. De Europese fijnstofregels schrijven lidstaten voor de gemiddelde fijnstofconcentraties beneden de 40 microgram te houden.

De GGD Amsterdam en de Milieudienst Rijnmond rapporteerden de afgelopen jaarwisseling fijnstofpieken tot 250 (Amsterdam) en 355 (Rotterdam) microgram per kubieke meter. Ook deze concentraties vielen door het weer lager uit dan in voorgaande jaren. Als het windstil is, blijven vuurwerkdampen langer hangen.

'Onze metingen zijn niet te vergelijken met die van het RIVM of de GGD', zegt Maas van Sensornet. Het RIVM meet de concentratie fijnstof in gewicht, terwijl Maas zich richt op het aantal ultrafijne deeltjes in de lucht. Fijnstof en ultrafijnstof laten zich vergelijken met bowlingballen en knikkers. De bowlingballen leggen het meeste gewicht in de schaal, maar de veel lichtere en moeilijker te meten knikkers zijn schadelijker voor de gezondheid omdat ze dieper doordringen in het menselijk lichaam.

Het is onduidelijk hoe schadelijk de vuurwerkdampen zijn voor de volksgezondheid, zegt fijnstofexpert Marieke Dijkema van de GGD Amsterdam. 'We weten dat zelfs kortdurende verhoogde fijnstofconcentraties tot extra hartaanvallen, beroertes en ziekenhuisopnamen van longpatiënten leiden, maar dit is nooit specifiek onderzocht voor fijnstof door vuurwerk tijdens de jaarwisseling.'